Tradycja wykorzystywania kozłka lekarskiego w ziołolecznictwie sięga kilku tysięcy lat wstecz – z jego dobrodziejstw czerpali między innymi sławetni greccy lekarze Dioskurides i Hipokrates. Po dziś dzień, kozłek lekarski jest stosowany jako naturalny środek w zaburzeniach snu i stanach nerwowych. Jakie niezwykłe właściwości kryje w sobie jeszcze ta roślina?
Spis treści
Skład i właściwości kozłka lekarskiego
Kozłek lekarski (Valeriana officinalis) zwana potocznie walerianą, to zbiór gatunków występujący na terenie Ameryki Północnej i Eurazji, w tym powszechnie obecny w Polsce. Surowiec wykorzystywany w lecznictwie stanowi przede wszystkim korzeń kozłka (Valerianae radix). Stanowi on bogate źródło kwasu walerenowego, olejków eterycznych oraz walepotriatów (m.in. waltrat, acetowaltrat, dihydrowaltrat), które wykazują działanie nasenne, przeciwlękowe i przeciwskurczowe. Ponadto jego słodki zapach jest afrodyzjakiem i środkiem relaksującym dla kotów – może zatem stanowić alternatywę dla kocimiętki.
Kozłek lekarski a bezsenność i stany niepokoju
Wyciągi z kozłka lekarskiego sprawdzają się świetnie w leczeniu bezsenności i stanów niepokoju, gdyż ich substancje czynne modulują układ nerwowy przez zwiększanie stężenia naturalnego neuroprzekaźnika – kwasu gamma-aminomasłowego, który łącząc się z receptorami GABA-ergicznymi prowadzi do obniżenia pobudliwości komórek nerwowych i zmniejszonego przewodzenia impulsów nerwowych, wywołując efekt uspokajający. Warto nadmienić, że podobny mechanizm działania wykazują leki z grupy benzodiazepin, które są wydawane na receptę. Dlatego też, wyciągi z kozłka lekarskiego sprawdzą się świetnie w przypadku nerwic, stresu oraz zaburzeń snu – skracają czas potrzebny do zaśnięcia i poprawiają jakość snu.
Kozłek lekarski i jego działanie rozkurczające
Dzięki działaniu rozkurczającemu waleriana może być stosowana pomocniczo w przypadku bolesnych zaburzeń menstruacyjnych oraz łagodzić objawy zespołu napięcia przedmiesiączkowego. Ponadto jest wykorzystywana jako środek przeciwskurczowy w przypadku nerwic wegetatywnych i bólów brzucha.
Bezpieczeństwo stosowania
Wyciągi z kozłka lekarskiego są na ogół bezpieczne i dobrze tolerowane przez ludzi. Jednak przewlekłe stosowanie jego przetworów może rzadko powodować działania niepożądane takie jak : senność o poranku, bóle głowy, zaburzenia żołądkowo-jelitowe czy bezsenność. Ostrożność powinny zachować osoby prowadzące pojazdy oraz obsługujące maszyny mechaniczne. Nie jest wskazany również dla kobiet w ciąży oraz w trakcie laktacji, a także dla dzieci do 12 roku życia. Nie powinien być łączony z innymi lekami nasennymi i uspokajającymi oraz alkoholem, ze względu na możliwość spotęgowania efektu uspokajającego.